دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دومدائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم، از اصطلاحات علم منطق بوده و از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد. ۱ - توضیح اجمالیدائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم از اصطلاحات علم منطق بوده و از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد. ۱.۱ - قیاس مختلط«قیاس مختلط» قیاسی است که صغری و کبری آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد. یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم عبارت است از: اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با وجودیه لادائمه (کبرا). ۲ - قواعد استخراج نتایج شکل دومبعضی از منطق‌دانان شیوه‌های استخراج نتایج قضایای موجهه شکل دوم را در چهار قاعده منضبط کرده‌اند: ۲.۱ - قاعده اولاگر یکی از دو مقدمه قیاس، ضروریه یا دائمه باشد نتیجه، دائمه مطلقه خواهد بود. ۲.۲ - قاعده دومهر گاه هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد اگر صغرا به قید» لاضرورت» و «لادوام» مقیّد نباشد عین جهتی که در صغرا موجود است به نتیجه نقل می‌شود. ۲.۳ - قاعده سوماگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا مرکّب، یعنی مقیّد به «لادوام» یا «لاضرورت» باشد، قید، اسقاط و بقیه جهت از صغرا به نتیجه منتقل می‌شود. ۲.۴ - قاعده چهارماگر هیچ‌یک از دو مقدمه دائمه یا ضروریه نباشد و صغرا دارای هر گونه ضرورت غیر دائمه، یعنی ضرورت وصفیه یا وقتیه باشد، ضرورت، اسقاط و نتیجه به بقیه آن جهت موجَّه می‌شود. بنابراین، نتیجه حاصل از اختلاط قضیه دائمه مطلقه با وجودیه لادائمه طبق قاعده اول، دائمه مطلقه خواهد بود؛ مثال: دائماً هیچ سنگی خندان نیست و هر انسانی در یک زمانی خندان است، نه همیشه؛ پس دائماً هیچ سنگی انسان نیست. [۳]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
[۴]
مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
[۵]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.
[۶]
مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۴۵۲-۴۵۳.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وجودیه لا دائمه در شکل دوم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|